بیانیه‌ی جمعی از مردان* مدافع برابری جنسی و جنسیتی: به این سکوت و همراهی پایان دهیم

۲۱ خرداد ۱۴۰۴

در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۴۰۴، چند ورزشکار مرد ایرانی در تیم دو و میدانی جمهوری اسلامی ایران در کشور کره جنوبی به اتهام تجاوز جنسی به یک زن از اهالی این کشور دستگیر شدند. این ورزشکاران برای شرکت در مسابقات قهرمانی دو و میدانی آسیا ۲۰۲۵ به کره جنوبی رفته بودند.

در وضعیتی که جمهوری اسلامی ماشین کشتار خود را تندتر از گذشته به پیش می‌راند، در شرایطی که هنوز لخته‌ی خون ژینا (مهسا) امینی در پس خشونت پلیسی بر سر مساله حجاب خشک نشده است، فقط در سال ۲۰۲۴ میلادی ۱۹۱ مورد زن‌کُشی در ایران توسط یک نهاد حقوق بشری ثبت شده است. ما می‌دانیم که آمار زن‌کُشی‌ در ایران چند برابر این عدد قابل تخمین است و هیچ نهادی برای ثبت آن در داخل ایران وجود ندارد.

در سال گذشته بالاترین آمار اعدام زنان در جهان از ایران بود. جمهوری اسلامی صدور حکم اعدام برای زنان فعال سیاسی را با زنانی چون پخشان عزیزی، وریشه مرادی و شریفه محمدی از سر گرفته است.

شاخص شکاف جنسیتی ایران رقم ۱۴۳ در میان ۱۴۶ کشور است. در بهترین حالت زنان در ایران تنها ۱۸ درصد دسترسی به شغل درآمدزا داشته‌اند. در مورد اقلیت‌های جنسی و جنسیتی نه تنها اخبار ناقص هستند بلکه تقریبا هیچ آمار دقیقی وجود ندارد. جرم‌انگاری رابطه با هم‌جنس از مجازات شلاق تا اعدام، جرم‌انگاری بیان جنسیتی آزادانه‌ی جامعه‌ی ترنس به واسطه حجاب اجباری، و فشار برای «تغییر ناممکن هویت جنسی و جنسیتی» برای جامعه‌ی کوئیر، یک وحشت روزمره است.

در وضعیتی که در طول تاریخ ایران معاصر در مهمترین بزنگاه‌ها

• از انقلاب ۵۷ و فرمان حجاب اجباری خمینی تا سرکوب گسترده‌ی اعتراضات خیابانی هزاران زن به این فرمان در هشت مارس همان سال،
• از حق‌زدایی مطلق از زنان و جامعه‌ی کوئیر تا سرکوب همواره و همیشگی جنبش زنان از جمله جنبش یک میلیون امضا، جنبش‌های متأخر بر علیه حجاب اجباری، تا قیام زنان بر علیه زن‌کُشی‌ها،
• از جنبش «من هم» در ایران تا «زن زندگی آزادی» و حمله‌‌ی «مرد میهن آبادی» به این جنبش از طرف بدنه‌ی حاکمیت و قسمتی از اپوزیسیون و جامعه مردسالار، 

ما مردان در ایران، از جمله مردان روشنفکر، به ندرت، به ابتکار خود، دست به عملی جمعی و مؤثر برای عقب راندن مردسالاری سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی زده‌ایم. ما زنان را تنها گذاشتیم و جامعه‌ی کوئیر را انکار کردیم.

در چنین فضایی بر این باوریم که ما مردان نیاز به بازنگری جدی در مفهوم «مردانگی» داریم ـ واژه‌ای که این روزها بیش از حد تکرار می‌شود، گویی که دوباره به دوران فیلم‌فارسی‌های مبلغ «قتل ناموسی» بازگشته‌ایم. بازگشت ما به چنین نقطه‌ای، با اینکه این مسیر را یکبار در جنبش «ژن ژیان ئازادی/زن زندگی آزادی» طی کرده بودیم، چیزی جز سقوطی آزاد نیست.

ما جمعی از مردان مدافع برابری جنسی و جنسیتی از طیف‌های گوناگون، بر این باوریم که باید کاری کرد. سکوت ما در زمانه‌ای که پیکره‌ی مردسالاری هر روز بزرگتر و فاجعه‌بارتر می‌شود، خاری است در چشم زنان و جنبش‌های فمینیستی. باید به این سکوت و همراهی پایان داد، باید ایستاد و با صدای رسا گفت: آقا دیگر بس است! بی‌مسئولیتی دیگر بس است، خشونت دیگر بس است، تجاوز، قتل ناموسی و زن‌کشی دیگر بس است. اِشغال سالیانِ سالِ همه چیز و همه جا توسط مردان بس است، اِشغال محیط‌های اجتماعی، اِشغال مشاغل، اِشغال موقعیت‌ها، اِشغال خیابان بس است. بپذیریم قسمتی از فضایی که اِشغال کردیم، حقوقی که گرفتیم را باید به صاحبانش بازگردانیم.

آقا، برادر، پدر، همسر، رفیق، شریک زندگی، آقای ورزشکار، آقای ملی‌پوش، آقای هنرمند . . .، بیایید با هم از امتیازات ناحق خود عقب‌نشینی کنیم!

ما بر این باوریم که سکوت در برابر نظام‌ پدرسالار و مردسالار که سال‌هاست زنان، اقلیت‌ها و دیگر گروه‌های به حاشیه رانده‌شده را سرکوب کرده‌، خود نوعی همدستی با این نطام سرکوب است. مردسالاری تنها یک ساختار ناعادلانه‌ی قدرت نیست که آن را در دست مردان متمرکز می‌کند، بلکه بنیان خشونت، تبعیض، و نقض سیستماتیک حقوق بشر است.

در چنین ساختاری زن‌کُشی، خشونت جنسی، اجتماعی، و خانگی، نه رفتارهایی فردی بلکه پیامد مستقیم نظمی سلطه‌گرند که هر روز جان هزاران زن را در معرض خطر قرار می‌دهد و سلامت جامعه را به نابودی می‌کشاند. در چنین شرایطی باید فریاد زد که ما مردان مسئول هستیم. مسئول هستیم که این ساختار را نه‌تنها به چالش بکشیم بلکه در عمل نیز با آن مقابله کنیم. سکوت، بی‌تفاوتی، و انفعال ما بازتولید همین چرخه خشونت است.

در چنین بزنگاهی، شرم‌سار از تمام سکوت‌ها و همدستی‌ها، با صدای بلند می‌خواهیم یادآوری کنیم که تخفیف به مردسالاری همکاری با مردسالاری است و جمهوری اسلامی تجسم کامل و بی‌نقصی از همین نظام مردسالار است.

می‌خواهیم یادآوری کنیم که ما در ساختار مردسالار، امتیازات زیادی داشته‌ و داریم. اما واقعیت این است که مردسالاری حتی به خود ما مردان هم رحم نکرده و نمی‌کند. یادآوری کنیم که:

امروز باز هم زنی را کشتند.

امروز باز هم سکوت کردیم.

امروز باز هم شانه بالا انداختیم.

امروز باز هم به روی خودمان نیاوردیم.

برخی از ما در سال‌های زندگی‌مان تحت حاکمیت رژیم جمهوری اسلامی بارها و بارها گفتیم «ما سیاسی نیستیم». شانه بالا انداختیم، بی‌تفاوت ماندیم، و این بی‌تفاوتی ما را شریک جرم کرد. امروز به روی خودمان می‌آوریم و به روی مردی که رو‌به‌روی ما ایستاده: رهایی زن، رهایی جامعه است.

و ما مردان؟ ما سال‌ها بخشی از زنجیری بوده‌ایم که این رهایی را ناممکن کرد.

به رویت می‌آوریم، آقا!

به رویمان بیاور!

////

* منظور از «مرد» در عنوان این متن مردان دگرجنسگرای همانسوجنسیتی است.

///

نسخه چاپی و دیدن همه امضاها

///

فهرست امضاکنندگان اولیه

• ۱ آرش ذوالفغاری، نویسنده
• ۲ آرمین مرتب، فعال دادخواه
• ۳ آرین ذوالفغاری، هنرمند
• ۴ ارسلان یاراحمدی، فعال حقوق بشر
• ۵ امید شمس، فعال حقوق‌بشر و حقوقدان
• ۶ امیر فلاح، بدون عنوان
• ۷ بابک خادم، مهندس
• ۸ پرهام بهشتی، فعال آی‌تی
• ۹ پَشوتن آهنگر، هنرمند و بازیگر
• ۱۰ پویا شجاعی، فعال محیط زیست
• ۱۱ پویان مقدسی، نویسنده
• ۱۲ پویان مکاری، نویسنده و روزنامه‌نگار
• ۱۳ پیمان مردوخی، هنرمند
• ۱۴ جامین، خواننده و آهنگساز
• ۱۵ جمشید برزگر، روزنامه‌نگار و نویسنده
• ۱۶ جواد متولی، روزنامه‌نگار
• ۱۷ حامد فرمند، فعال حقوق کودکان
• ۱۸ حمیدرضا غمگسار، پرستار
• ۱۹ دکتر عرفان‌ ثابتی، جامعه‌شناس
• ۲۰ دلر کمانگر، موزیسین
• ۲۱ دیاکو علوی، فعال مدنی
• ۲۲ رضا برومند، فعال حقوق بشر
• ۲۳ رضا حاجی‌حسینی، روزنامه‌نگار
• ۲۴ رهام امیری‌فر، پرفورمر
• ۲۵ روزبه بوالهری، روزنامه‌نگار
• ۲۶ ساسان امجدی ، تحلیلگر سیاسی
• ۲۷ سعید سیفی‌جهان، فعال حقوق بشر
• ۲۸ سوران مردوخی، فیلمساز
• ۲۹ شاهین مدرس، تحلیلگر روابط بین الملل
• ۳۰ شایان سمیعی، کارشناس امنیت ملی
• ۳۱ شراگیم زند، طنزنویس و روزنامه‌نگار
• ۳۲ صدرا عبداللهی، نویسنده و کارگردان سینما
• ۳۳ عبدی کلانتری، نویسنده ساکن نیویورک
• ۳۴ عدنان حسینی، فعال حقوق بشر و آسیب‌دیده چشمی
• ۳۵ علی ابراهیم‌زاده، مدیر کمپین «زندگی نرمال»
• ۳۶ علی ملکی، هنرمند
• ۳۷ علیرضا حسینی، عکاس
• ۳۸ کامبیز غفوری، روزنامه‌نگار
• ۳۹ کسری بردبار، پژوهشگر هنر و علوم انسانی
• ۴۰ کیوان رسولی، فعال حقوق بشر
• ۴۱ محمد محمد مرادی، مترجم و نویسنده
• ۴۲ محمد مدرس مجسمه‌ساز
• ۴۳ محمدرضا عطائی، فعال حقوق بشر
• ۴۴ ناصر تیمورپور، هنرمند مفهومی
• ۴۵ وحید علیزاده، شاعر و مترجم
• ۴۶ یاده حسینی، فعال سیاسی کورد

///