بیانیه‌ی جمعی علیه جنگ، جنگ‌طلبی، و امید بستن به حمله‌ی خارجی:هنگام تفکیک قطعی صف‌هاست

۲۴ خرداد ۱۴۰۴

این بیانیه دعوت به اندیشه بر مسئولیت و عاملیت در وضعیت خطیر کنونی است. با امضای خود همگان را به تلاش برای گشودن مسیری بدیل فرامی‌خوانیم، بدیل در مقابل جنگ‌طلبی رژیم و آنانی که به حمله‌ی خارجی امید بسته‌اند و مشوق آن شده‌اند.

***

جنگ درگرفته است. هر جنگی زمینه‌ای دارد، اما روا نیست با برجسته‌ کردن این یا آن عامل زمینه‌ای از عامل مستقیم و برانگیزنده‌ی آن غافل شویم که اگر چنین کنیم همه‌ی جنگ‌ها اجتناب‌ناپذیر می‌شوند‌، زیرا همه‌ی آنها علت یا علت‌هایی زمینه‌ای دارند. عامل بی‌واسطه‌‌ای که امکان اجتناب‌پذیری را در جنگ کنونی زایل کرده است، حمله‌ی اسرائیل به ایران است. این حمله با اطلاع، و دست کم از نظر تبادل اطلاعات و پیشبرد آن با استفاده از «تجهیزات عالی آمریکایی» (ترامپ در گفت‌گو با اکسیوس) با مشارکت ایالات متحده‌ی آمریکا انجام شده و مورد ستایش رئیس جمهوری آن قرار گرفته است.

دست‌آویز اسرائیل برای حمله، مقابله با تهدید اتمی از سوی دولت ایران است. فراموش نکنیم که اسرائیل کشوری است که خود یک برنامه‌ی هسته‌ای نظامی مخفی را پی گرفته، به پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (NPT) نپیوسته،  همین اکنون در حال پیشبرد بزرگترین آدم‌کشی قرن است، و به گستاخی و یاغی‌گری در مناسبات بین‌المللی شهرت دارد. پس آخرین کشوری است که حق دارد درباره‌ی برنامه‌ی هسته‌ای دیگران نظر دهد، چه رسد به آنکه علیه آن –و در مورد ایران در واقع به بهانه‌ی آن− دست به اقدام نظامی زند.

حکومت ولایی ایران که قدرت‌نمایی‌اش در برخورد سرکوبگرانه با زنان، کارگران، بازنشستگان، دانشجویان، روشنفکران و دیگر خواهندگان آزادی و عدالت و رفع تبعیض است، در برابر موج حملات اسرائیل که ممکن است با همدستی مستقیم آمریکا به زودی گسترش یابد، ناتوان است، با وجود این بر طبل جنگ می‌کوبد.

رژیم ولایت فقیه برای بقا، توکّل به اورانیوم کرد. آنچه ابتدا ایده‌ای در استراتژی بقا بود، به تدریج شاخ و برگ پیدا کرد؛ گِرد آن یک دستگاه عظیم امنیتی و تکنولوژیک و اقتصادی ایجاد شد. طبقه‌ی حاکم از آن سهمبر شد و وقتی که پای تحریم‌ها پیش آمد، به کاسبی از آن رو آورد: با قاچاقچی‌گری در صادرات و واردات، کشیدن روی قیمت‌ کالاها در رأس شبکه‌ی تولید و توزیع و افزودن بر شدت استثمار به بهانه‌ی مشکلات کشور. کیش اورانیوم و تشکیلات غنی‌سازی آن در کانون همتافته‌ی نظامی-ایدئولوژیک-اقتصادیِ اقتدار ولایی قرار گرفت. رژیم هست و نیست کشور را به غنی‌سازی گره زد. نتیجه‌ی آشکار غنی‌سازی اورانیوم، فقیرسازی کشور و فقیرترسازی محرومان شد. منافع اقتصادی و امنیتی دستگاه حاکم نیروی ماندی را ایجاد کرد که باعث شد رهبری رژیم نتواند موقعیت وخیمی را که در دوره‌ی اخیر به آن گرفتار شده، دریابد.   و اینک می‌رود که با جنگ‌طلبی‌اش کشور را در معرض ضربه‌هایی جبران‌‌ناپذیر قرار دهد.

اما از زاویه‌ی‌ مسئولیت و عاملیتِ جامعه‌ی مدنی و نیروهای سیاسی خواهنده‌ی آزادی و عدالت و صلح نیز باید به مسئله نگریست. افسوس که در فضای همگانی موضوع برنامه‌ی هسته‌ای به یک موضوع عمده تبدیل نشد. از علت‌های این امر می‌توان به ضعف حساسیت نسبت به موضوع نظامی‌گری هسته‌ای، به موضوع محیط زیست، به موضوع جنگ به طور کلی، آلودگی به پندار ملی‌گرایانه‌ی «حق مسلم هسته‌ای» و همچنین ضعف نظری و تحلیلی در تشخیص جایگاه کیش اورانیوم در دستگاه سرکوب و اقتصاد سیاسی رژیم اشاره کرد.

می‌بایست از ابتدا برنامه‌ی هسته‌ای را به موضوع بحث و روشنگری در پهنه‌ی همگانی تبدیل می‌کردیم، می‌بایست مدام ربط غنی‌سازی اورانیوم و فقیرسازی کشور را برجسته می‌کردیم،  می‌بایست تلاش می‌کردیم هر اعتراضی را به فقر و محرومیت به این موضوع نیز گره می‌زدیم، می‌بایست در مقاطع مناسب خواهان همه‌پرسی درباره‌ی برنامه‌ی هسته‌ای می‌شدیم، برنامه‌ای که رژیم هست و نیست کشور را به آن گره زده است. اکنون باید این غفلت را جبران کنیم.

جنگ فضا را تیره و تار و در همان حال قطبی می‌سازد. رژیم فضا را به گونه‌ی همیشگی خود، قطبی می‌کند و خود را در قطب مدافع کشور و پیروز جنگ می‌نشاند. با رژیم نباید همراه شد و مدام باید جنگ‌طلبی آن، شکست برنامه‌های اقتدارطلبانه‌ی آن در منطقه و دون‌صفتی‌اش را در قلدرمنشی در برابر مردم یادآور شد. اما تلاش دیگری هم برای قطبی‌سازی صورت می‌گیرد که نسخه‌ی بدیل جنگ «حق علیه باطل» رژیم است. در این نسخه‌ی بدیل، نتانیاهو و ترامپ در مقام «حق» قرار می‌گیرند. تکرار مداوم اینکه مردم از سر استیصال به حمله‌ی خارجی امید بسته‌اند، چیزی از سفاهت این نسخه‌ی بدیل نمی‌کاهد. مردم ما  از آستانه‌ی انقلاب مشروطیت تا کنون مدام برای آزادی و برابری رزمیده‌اند. این دون شأن آنان است که چشم امیدشان به آدم‌کشان، اقتدارگرایان، نژادپرستان و دشمنان دموکراسی و برابری انسان‌ها باشد.

اغتشاش در صف‌بندی‌ها −که پیشینه‌ای دراز دارد و همه دست کم به لحاظ کم‌کاری در اندیشه‌ورزی انتقادی بر موضوع در آن سهم داریم− اکنون بسیار خطرانگیز شده است. باید قاطعانه به تفکیک صف‌ها اهتمام ورزیم و در باره‌ی  مسائل پدیدآورنده‌ی این وضعیت روشنگری کنیم. ما همه را فرا می‌خوانیم در این باره نظر دهند، آن هم با تمرکز بر موضوعِ جنگی که درگرفته. پرسش اصلی، پرسش درباره‌ی مسیر دست‌یابی به صلح و آزادی است.

خواست‌های مشخص ما:

• پایان دادن به جنگ: تلاش برای فشار بر رژیم، و فشار بین‌المللی بر اسرائیل و ایالات متحده‌ی آمریکا و دیگر متحدانشان در امر پیشبرد جنگ
• پایان دادن به برنامه‌ی جنون‌آمیز هسته‌ای: در این رابطه طرح مداوم لزوم انجام همه‌پرسی در مورد آن
• تحکیم پیوند میان نیروهای خواهان پایان دادن به رژیم ولایی با اتکا به مردم و بر بنیاد هنجارهای آزادی و برابری و رفع تبعیض.

در سیاست بدیلی که ما خواهان تحکیم آن هستیم، اصل بر همسازی وسیله و هدف است. از نظر ما جنگ و امید بستن به نیروی جنگی خارجی قطعاً نمی‌تواند با هدف آزادی و عدالت و استقلال همخوان باشد.

۲۴ خرداد ۱۴۰۴ / ۱۴ ژوئن ۲۰۲۵

اسامی امضا کنندگان دور اول و دوم:

• آتفه چهارمحالیان
• آذر عارف‌زاده
• آذر قدیمی
• آذر محلوجیان
• آزاده شکوهی
• آیدین اخوان
• احد قربانی دهناری
• احسان طالبی
• احمد بناساز نوری
• احمد پورمندی
• احمد حکیم‌زاده
• احمد خوشبخت
• احمد محمدی
• احمد هاشمی
• آرش گیاهچی
• آراز فنی
• اسفندیار اسلامی
• اسفندیار علیپور
• اسفندیار کریمی
• اسماعیل ختائی
• اسماعیل زرگریان
• اشرف شرفی
• اشرف میرهاشمی
• اصغر ایزدی
• اصغر شیرازی
• افسانه ایزدبین
• اقبال اقبالی
• اکبر سیف
• اکرم خاتم
• امیر حسین بهبودی
• امیر مُمبینی
• امیر نیلو
• ایران عسگری
• ایرج فریدونفر
• ایرج واحدی پور
• بابک حیدری
• باربد گلشیری
• بنفشه مسعودی
• بهرام توکلی
• بهرنگ نجمی
• بهروز اسدی
• بهروز جهانزاد
• بهروز حقی
• بهروز خسروى
• بهروز خليق
• بهروز ستوده
• بهروز ماهان
• بهزاد کریمی
• بهزاد لادبن
• بیژن بهادری
• بیژن شیروانی
• پرستو فروهر
• پرویز صداقت
• پرویز مختاری
• پروین آهوقلندری
• پروین عرفانی
• پروین ملک
• پروین واحدی پور
• پریسا احمدیان
• پویا مفتاح
• پویان مقدسی
• پیران آزاد
• تاره نوری
• تقی امجدی
• تقی تام
• تقی رحمانی
• تقی روزبه
• توران جیگاره ای
• جعفر حسین زاده
• جلال کیابی
• جلیل مبشری
• جواد نوروزیان
• جهان ولیان‌پور
• حافظ موسوی
• جمشید کرمی
• حجت نارنجی
• حسن اعتمادی
• حسن افراز
• حسن جعفری
• حسن زهتاب
• حسن گلشاهی
• حسن نایب هاشم
• حسین امینی
• حسین انورحقیقی
• حسین داوری
• حسین سازور
• حسین غبرایی
• حشمت توکلی
• حمید پورقاسمی
• حمید دادپور
• حمید رضا فرح سوقه
• حمید سلطانزاده
• حمید فرازنده
• حمید نوذری
• حمیلا نیسگیللی
• خسرو امیری
• داریوش مجلسی
• داود احمدلو
• ذبیح موسوی
• رشید آهنگری
• رضا اکرمی
• رضا جعفریان
• رضا کریمی
• رضا انصاری
• رضا همیانی
• رضی صدری
• روزبه کمالی
• زکیه خسروشاهی
• زهرا شمس
• زیبا اعظمی
• زینت اسماعیل‌زاده
• ژاله شمس یوسفی
• ژاله فولادپور
• ژاله معینی
• ژیلا عمرانی
• سرور علی محمدی
• سعید پورعبداله
• سعید تبریزی
• سعید رهنما
• سعید مشعوف
• سعید مهراقدم
• سودابه کسراییان
• سهیلا انزلی
• سهیلا گلشاهی
• سیاوش راجی
• سیاوش شهابی
• سیاوش فرجی
• سید محمد حاجی سید جوادی
• سیروس کسراییان
• سیف اهدائی
• سیمین اصفهانی
• شاپور توانگر
• شاهین ابراهیمی
• شاهین انزلی
• شجاع شمسی زاده
• شعله زمینی
• شهرام القاصی
• شهره ایرانی
• شهناز شیردلیان
• صديقه حاج محسن
• صمد کوچه باغلی
• ضرغام محمودی
• ضیاء صدر
• طاهر برهون
• طاهره حجّت
• طهمورس یاسمی
• عباس باهری کیا
• عباس مسرور
• عفت ماهباز
• علیرضا بهتوئی
• علیرضا جوانی
• علی اصغر لامعی
• علی پرسان
• علی حمیدیان
• علی خیری
• علیرضا راد
• علی سلطانی
• علی صدرزاده
• علی صمد
• علی فکری
• علی کلائی
• علی مجیدی
• غلام عسگري
• فاطمه رضایی
• فاطمه سنبل
• فاطمه شمس
• فتان جوکار
• فرانک مستوفی
• فرج سرکوهی
• فردوس جمشیدی رودباری
• فرزانه خانلرخانى
• فرزانه راجی
• فرشاد توکلی
• فروزان فرزانه
• فروغ صدیقی
• فریبا احسان
• فریبرز موجبی
• فریبرز مهران ادیب
• فریدا آفاری
• فریدا رضوی
• فریده بنی‌صدر
• فریده پورعبداله
• فریده خردمند
• فریده کریمی
• فریده خوجبنیان
• فرید صالح
• فرید مهران ادیب
• فریدون طهماسبی
• فواد حسن زاده
• کاظم کردوانی
• کامران امیری
• کامران چاه تل
• کریم منیری
• کورش پارسا
• کیوان ملکی اسکی
• گلرخ قبادی
• گیتی شکری
• گیسو جهانگیری
• لیدا فرهودی
• لیلا حسین‌زاده
• مائده قسمتی
• ماندانا پناه
• مجید زربخش
• مجید سیادت
• مجيد شيرپى
• محبوبه امیری
• محسن عطائی
• محسن فومنی
• محسن نژاد
• محسن رحمانیان
• محمد بهشتی
• محمدرضا نیکفر
• محمد آزادگر
• محمد پوردوائی
• محمد حسینی سهی
• محمّدرضا مهجوریان
• محمد صفوى
• محمد فراهانی
• محمد هادی امینیان
• محمد یوسف رشیدی
• محمود جودکی
• محمود روغنی
• محمود علیزاده لسانی
• محمود عبدی
• محمود مهران ادیب
• مرتضی سادات گوشه
• مرتضی نیکی
• مرضیه نیلو
• مریم اشرافی
• مریم انصاری
• مریم سطوت
• مریم نوری
• مزدا معمارصادقی
• مزدک لیماکشی
• مسعود جابانی
• مسعود صدر
• معصومه زهرایی
• ملیحه زهتاب
• منصور اکبری
• منصور زند
• منصوره خسروشاهی
• منصوره شجاعی
• منصور سخایی
• منصور سلیمانی
• منصور عبدلی
• منوچهر گلشن
• منوچهر مختاری
• منوچهر جوانمرد
• منیره برادران خسروشاهی
• منیر مشعشعی
• منیژه تام
• منیژه قدرتی‌پور
• مونا افاری
• مهدیه گلرو
• مهدی ابراهيم زاده
• مهدی جباری
• مهدی رضویان
• مهدی فتاپور
• مهران میرفخرایی
• مهران میشل
• مهرداد درویش پور
• مهرداد وهابی
• مهناز متین
• مهین خدیوی
• میترا صفاری
• نادر عصاره
• نادر کلهری
• نادر ولیزاده
• نازلی کاموری
• نازی عظیما
• ناصر اشجاری
• ناصر رحیم‌خانی
• ناصر شریعت
• ناصر مهاجر
• ناهید جعفرپور
• ناهید سیام‌دوست
• ناهید قاجار
• نرگس کرمانشاهی
• نسرین قربانی
• نسیم خاکسار
• نیلوفر صابری
• وحید بدیعی
• وحید توکلی
• وهاب انصاری
• وهاب سوری نژاد
• هادی آقازری
• هایده خرم ا بادی
• هایده مغیثی
• هلن نصرت
• هما صابری
• هما مرادی
• همايون علیزاده
• هنگامه قره باغی
• یسنا احمدی