حکومت زن‌کُشی
عبدی کلانتری
شعار جنبش کنونی ایران «زن، زندگی، آزادی» است. واژه «زندگی» غالباً به معنی یک «زندگی معمولی» تعبیر شده، زندگی ساده و معمولی‌ای که از زنان ایرانی دزدیده شده است. این در ترانه‌ی معروفی که قصه‌ی انقلاب شد هم انعکاس دارد، جایی که شروین حاجی‌پور می‌خواند، «برای حسرت یک زندگی معمولی». این تعبیر، با آنکه تعبیر درستی است، اما خطر کاهش آن فقط به «لایف استایل» هم هست. همانطور که خطر کاهش «حجاب» به فقط انتخاب یک پوشش، در حالیکه می‌دانیم حجاب یک ایدئولوژی است برای بازتولید پدرسالاری و تحکیم مالکیت مردان و حتا مالکیت دولت بر بدن زنان.
من اینجا می‌خواهم کلمه «زندگی» را دربرابر ضد خودش قرار بدهم، یعنی «مرگ»، و بحث کنم که دولت جمهوری اسلامی ایران، در حقیقت جمهوری اسلامی زن‌کُشی بوده‌است.
بحث کردن از اینکه «زن‌کُشی» در نظام اسلامی ایران هم سیاست است و هم ساختار، نیازمند آن است که در چند سطح به آن پرداخته شود، سطح گفتاری، سطح قانونی، و سطح نهادهای سرکوب دولتی. چون الان زمان کافی برای بررسی سیستماتیک همه‌ی این سطوح نیست، و من در جاهای دیگر تا اندازه‌ای اینکار را کرده‌ام، اینجا سریع فقط اشاره‌ای می‌کنم.
در سطح گفتار
اوایل و در جریان انقلاب ۱۳۵۷، کسانی که به سخنرانی‌های آیت‌الله خمینی گوش می‌کردند می‌توانند به خاطر بیاورند که او در موارد متعدد اشاره داشت که رژیم شاه مروج «فحشاء» است. خمینی همیشه در صحبت‌های خودش می‌گفت رژیمِ سابق زنان را به شیوه‌ی غربی‌ها برهنه و فاسد می‌خواهد. در آن زمان ما روشنفکران و دانشجویان این را فقط به نشانه‌ی منزه‌طلبی او تلقی می‌کردیم.
اما پس از پیروزی انقلاب این تِم «فحشا» مدام در گفتارهای خمینی و سایر رهبران دینی که حکومت را به دست داشتند تکرار می‌شد. همان زمان، وقتی که من بیست و دو سه سال بیشتر نداشتم، این برای من یک سوآل جدی بود که منظور آنها از «فحشا» چیست. و خیلی زود به این نتیجه رسیدم که این یک اسم رمز است برای حضور زنانِ بدون حجاب در فضای اجتماعی. آنها برای راهنمایی اخلاقیِ شهروندان یک وزارتخانهء ویژه به پا کردند و برای رفع « فحشا» پلیس ویژه ای را به معابر و خیابانها گسیل داشتند.
هاشمی رفسنجانی یکی از قدرتمندترین رهبرانِ انقلاب پس از خمینی، یک بار گفت عدم رعایت حجابِ زنان یک «مرض خطرناک» و مساوی با «فساد ، بی بندوباری، فحشاء و منکرات» است. او در تفسیر آیات ۳۰ و ۳۱ قرآن گفت: «لباس های رنگی که جلب توجه مردها را بکند نوعی بدحجابی است . . . البته تحقیقاً با ریبه و قصد لذت و کامجویی چشم حتا نمی توان به چادر زن هم نگاه کرد و این نوع نگاه حرام است.»
رفسنجانی از واژه فقهی «ریبه» استفاده کرد که به معنی فکر ارتباط‌گیری با «نامحرم» است، و افکاری مثل میل به بوسیدن، لمس، در آغوش گرفتن و مانند آن در فضای عمومی. فقط فکر این کارها، نه خود عمل!
از همان ابتدا، زنان به دو دسته پاک و ناپاک تقسیم شدند. زنان ناپاک یا فاسد، کسانی بودند که بدن‌شان منشأ افکارکثیف در مردان می‌شد. بدن این زنان پخش‌کننده‌ی فساد روی زمین بود. اینها زنان بی‌حجاب بودند.
انطباق تعبیر دینی با تعبیر سیاسی و ادراک دولت از «فحشا»
دولت جمهوری اسلامی از یک انقلاب پوپولیستی بیرون آمد، که باید آنرا زیر «پوپولیسم راستگرا یا محافظه‌کار» طبقه‌بندی کنیم. این نوع پوپولیسم وجوه مشترک زیادی با فاشیسم کلاسیک دارد، از جمله ضدیت با آزادی‌های لیبرالی، یهودی ستیزی، بهایی سیتزی، و زن‌ستیزی. من از لحاظ نوع‌شناسی، این رژیم را نسخه‌ای از «کلریکال فاشیسم» نامیده‌ام که می شود نامش را تئوکراسی شیعی هم گذاشت، زیرا حاکمانِ آن یک الیگارشیِ آخوندی/نظامی را شکل می‌دهند.
فاشیسم با فردگرایی، با سکولاریسم، با آزادی زنان، با اخلاقیات نسبی‌گرا و رقیق، و با فمینیسم خصومت دارد. خصومت مرگبار دارد با لیبرالیسم و با کمونیسم.
در الاهیات سیاسی جمهوری اسلامی، مفاهیمی چون عورت، عفت، و عصمت تنها مفاهیم اخلاقی نیستند، مفاهیمی سیاسی هم هستند (مثل شرک، کفر، الحاد، زندقه). این مفاهیم زیر پوششِ اخلاقیاتِ دینی در خدمت حفظ قدرت تفسیر می‌شوند. هنگامی که ما به «گشت ارشاد» می‌رسیم و نمونه‌ی قتل ژینا امینی، می‌بینیم که این فقط یک حلقه از زنجیرِ بزرگ زن‌ستیزی و سیاستگذاری‌های تسهیل‌کننده‌ی زن‌کُشی است.
خمینی، بینانگذار جمهوری اسلامی در کتابش «حکومت اسلامی»، فحشا را به معنی خوش‌گذرانی جوانان، نوشیدن مشروب، و زناکاری تعریف می‌کند و از مجازات صد ضربه شلاق و «رَجم» (سنگسار) در ملاء عام به شدت دفاع می‌کند.
در دهه‌ی اول پس از انقلاب اسلامی، نخست به سراغ کارگران جنسی رفتند. کسانی مثل خانم زابلی در کرمان و زنانی که برای او کار می‌کردند، سنگسار شدند. روسپیانِ زیادی در تهران و شهرستان‌ها به تیر اعدام سپرده می‌شدند و نام آنها در صفحه اول روزنامه، برای آگاهی و عبرت عمومی، آورده می‌شد. یک بار خانه‌های زنان روسپی در محله‌ی بزرگ «شهر نو» تهران به وسیلهء متعصبان حزب اللهی درست در آستانه‌ی به قدرت رسیدن ملایان، بهمن پنجاه و هفت، به آتش کشیده شد.
اسیدپاشی
در مورد سیاست‌های مشوق زن‌کشی، باید به اسیدپاشی در فضای عمومی اشاره کنیم. بارها به صورت زنان بی‌حجاب در خیابانها اسید پاشیده شد، بدون آنکه مقامات دولتی به طور جدی در صدد ریشه کن کردن شبکه‌های اسیدپاشی، که برخی مرتبط با امامان جمعه بودند، اقدامی صورت دهند.
مجلس شورای اسلامی هم با طرح هایی مانند «طرح حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر» یا طرح «صیانت از حریم حجاب و عفاف»، در عمل به حمایت از این شبکه‌ها برخاست.
معروف‌ترین اپیزود در این باره، اسیدپاشی‌های زنجیره‌ای در اصفهان بود که در مهرماه ۱۳۹۳ روی داد. در جریان این اسیدپاشی‌ها، دست‌کم چهار زن جوان مورد حمله قرار گرفتند، صورت‌شان از شکل افتاد، که منجر به مرگ یکی از آنها شد. آمار قربانیان اسیدپاشی در اصفهان را تا ۱۵ نفر اعلام کرده‌اند. اسیدپاشی‌ها با تشویق صریح امام جمعه اصفهان و در نماز جمعی صورت گرفت وبه شکل سیستماتیک به اجرا گذاشته شد.
قتل‌های ناموسی
دولت تئوکراتیک تسهیل‌کننده‌ی قتل‌های ناموسی است وبرای این قتل‌ها چارچوب‌های قانونی فراهم می‌کند. مشکل فقط برجسته بودن نقش «ناموس» در منطقه‌های سنتی نیست. مهم‌تر، مشکل در یک ساختار حقوقی پیچیده‌ی شرعی است که از طریق احکام فقهی متکی بر احادیث از یکسو، و قوانین رسمیِ مجازات اسلامی که از مجلس شورای اسلامی گذشته از سوی دیگر، دایماً به ما یادآور می‌شود که جان زنان ارزش ناچیزی دارد، خون آنها در مواردی چون زنای مُحصنه و خیانت قابل ریختن است و پدر و پدرجد و شوهر این حق را دارد که آنها را به قتل برساند بدون آنکه «قصاص» شامل حال او شود و در مواردی چون کورکردن، شکستن دست‌وپا و جمجمه، فلج کردن و غیره هم با پرداخت «دیه» بدون مجازات ــ آنهم دیه بسیار کمتر از دیه مردان ــ مرد «صاحب ناموس» اقتدار خودش را تثبیت می‌کند.
چندین ماده‌ی بدنام در قانون مجازات اسلامی، مثل ماده‌های ۲۲۰، ۳۰۰، ۳۰۱، ۳۰۲، و ۶۳۰ تشویق‌کننده‌ی مردان به قتل ناموسی است زمانی که از نظر آنها همسر یا دخترشان فاسد شده‌اند، از جمله شوهرانی که همسر خود را زناکار می‌دانند، یا پدرانی که دخترشان برخلاف میل آنها دوست پسر گرفته باشد.
در یک مورد، پدر رومینا اشرفی قبل از قتل دخترش با یک وکیلِ شرع مشورت کرده و عواقب کیفری عملش را سنجیده بود و سپس با علم به اینکه مجازات نخواهد شد دختر۱۴ ساله‌اش را با داس به قتل رساند.
«فحشا» یعنی حضور زنان بی‌حجاب در فضای عمومی
پس دیدیم که تئوکراسی شیعی در ایران، از همان سال اول، مبارزه با «فحشا» را بخش مهمی از هویتِ وجودی‌اش تعریف کرد. «فحشا» اسم رمزی بود برای حضور زنان مُدرنِ غیرمحجبه در فضای عمومی، آنگاه لینچ کردن کسانی را که رفتار جنسی آنها با موازین اسلام خوانایی نداشت در قانون کیفری رسمیت بخشید.
کنترل سکسوآلیته‌ی زنان میان «منزل» و دولتِ تئوکراتیک به اشتراک گذاشته شد و در نظام حقوقی از جمله قوانین مربوط به سنگسار و قصاصِ قتل‌های ناموسی کُدبندی شد. چه در قانون و چه در تخیل نظام، هر نوع تخطی از مرزهای مالکیت مرد بر بدن زنان نام «فحشا» به خود گرفت.
آزادی انتخاب جنسی زنان، یا «فحشا» در جامعهء دین‌سالار، فقط یک جرم مثل سرقت یا قتل نیست، بلکه جرمی است که بدن جامعه را فاسد و متعفن می کند، مجازات آن نیز باید مناسکی تطهیرکننده همچون غسلِ جمعی مومنان باشد. مثل سینه زدن یا زنجیر زدن مردان، سنگسار یک مناسک آیینی است.
سنگسـار همان مجازات اعدام است منتها با مناسک و تشریفات مذهبی. متهم در انظار عمومی تا سینه در زمین چال می شود، سپس از فاصلهء چندقدمی به سروصورت او ساعت ها سنگپاره پرتاب می شود. طبق شرعیات، «سنگپاره ها نه باید آنقدر بزرگ باشند که مُفسد را به سرعت از هوش ببرند، و نه چندان ریز که فقط جراحت های جزیی وارد کنند.»
جرم «زنای مُحصنه» بخشی از حقوق الله محسوب می‌شود. حتا اگر شاکی خصوصی از پیگیری صرف نظر کند، به هرحال «حدود الهی» باید اجرا شود.
آمار دقیقی از تعداد کسانی که در ایران سنگسار شدند وجود ندارد. این سیاست تا سال ۲۰۰۳ به طور سیستماتیک برای جرم زنای محصنه برای دو دهه و نیم اجرا شد. در آن سال زیر فشار دولت‌های اروپایی با یک بخشنامه از تعداد آن کاسته شد اما به تمامی متوقف نشد. بعد از آن تاریخ نیزدر سال ۲۰۰۷ چند مورد از سنگسار در مشهد به اجرا گذاشته شد.
حجاب پوشش نبود، نشانه‌ی بیرونیِ نظام زن‌کُشی و تقسیم زنان به مُطهر و غیرمُطهر بود. قتل‌های فقهی دولتی با فاشیسم کلاسیک همخوانی داشت، توجیه این بود که این تنها راه دفاع از تقدس خانه و خانواده به عنوان شیرازه‌ی جامعه است. نظام توحیدی برآمده از انقلاب، امت اسلام را اعضای یک خانواده می‌دید زیر ولایت پدران مقدس.
جمهوری اسلامی از همان ابتدا با تقسیم بندیِ زنان به دو گروه زن محجبه و زن فاسد، راه را برای سیاست‌های زن‌کُشی هموار کرد. قتل ژینا یک اتفاق نبود. جنبش انقلابی کنونی می‌خواهد برای همیشه به این وضعیت زن‌کُشی پایان دهد. پایان این وضعیت یعنی سرنگونیِ آن: پایان جمهوری اسلامیِ زن‌کُشی، به نام زن، زندگی، و آزادی!
***
گردهمایی در دانشگاه نورث وسترن (شیکاگو)
۱۵ نوامبر ۲۰۲۲
لینک: https://youtu.be/FgfgSPzSj5k
◄ متن انگلیسی
A State of of Femicide
Abdee Kalantari
The slogan of the current Iranian movement is “Woman, Life, Freedom.” The word “life” is often interpreted to mean an “ordinary life,” small, simple joys of life that are stolen from Iranian women. This notion is expressed in the famous song that became the soundtrack of the revolution, where Shervin Hajipour sings, “For the longing of an ordinary life.” («برای حسرت یک زندگی معمولی») The interpretation is correct, but there is a risk of reducing it to “lifestyle.” Like reducing the meaning of “hijab” to just a dress code when we know that hijab is an ideology to reproduce patriarchy and consolidate the ownership of men or the state over women’s bodies.
Here I want to contrast the word “life” with its opposite, i.e., “death,” and argue that the Islamic state in Iran is, among other things, a state of femicide.
Arguing that “femicide” in Iran’s Islamic system is structural requires addressing it on several levels: the discursive level, the legal/judicial level, and the institutional level.
Discursive Level
Early on, during the 1979 revolution, those who listened to Ayatollah Khomeini’s speeches can remember that he mentioned several times that the Shah’s regime was promoting “prostitution.” (فحشا) On numerous occasions, Khomeini said that the former regime wanted women naked and corrupt in the Western way. At that time, we students and intellectuals only considered this a sign of his being pious.
But after the revolution’s victory, this theme of “prostitution” (فحشا) was constantly repeated in the speeches of Khomeini and other religious leaders in power. I was no more than twenty-two or three, and it became a serious question for me, ‘What do they mean by prostitution’? There was no prostitute anywhere to be seen. And very soon, I concluded that this is a code name for the presence of women without hijab in public spaces. They set up a special ministry for the moral guidance of the citizens, and they sent a special police force to cleanse the street of “prostitution.”
Hashemi Rafsanjani, one of the most influential revolutionary leaders after Khomeini, once said that women’s non-observance of hijab is a “dangerous disease.” It is “corruption, insubordination, immorality, and vice.” In the interpretation of verses 30 and 31 of the Qur’an, he said, “bright colored garments that attract the attention of men is a form of bad-hijabi.” Rafsanjani used the jurisprudential term “reiba” which means the thought of communicating with or touching a “non-mahram” person (that’s a woman who isn’t your legal wife, for example), thoughts such as brushing against, hugging, a desire to kiss, and what have you. Mind you, just the thought, not the act itself! Women not properly veiled were the source of these sinful thoughts. They pollute public spaces.
So, from the beginning, women were divided into good and bad, pure and impure. Impure or corrupt women were those whose bodies became the source of dirty thoughts in men. The body of these women, those who didn’t have proper hijab, spread corruption on earth.
But why was this the business of the state?
Overlap of the Religious with the Political, and the Government’s Perception of “Prostitution”
The government of the Islamic Republic came out of a populist revolution, which we should classify as “right-wing or conservative populism.” This type of populism has much in common with classical fascism, including its anti-liberalism, anti-communism, anti-Semitism, and deadly hostility towards the Bahai faith. I have called this regime a version of “clerical fascism,” which could also be called a Shi’ite theocracy, as the rulers form a clerical/military oligarchy.
As you know, fascism is hostile to individualism, secularism, women’s freedom, what they call relativistic or loose morality, and feminism. So is the Islamic Republic.
In the political theology of the Islamic Republic, concepts such as awrat, effat, and essmat, (roughly nakedness, chastity, and purity) are not only moral concepts but also political concepts (same as alhaad, kofr, and zandagha). These concepts are interpreted under the cover of religious ethics to maintain power. When we get to the “Gasht Irshad” (Morality Police), which killed Jina Amini, we see that it is just one link in a big chain of misogyny and policies that facilitate femicide.
Khomeini, the founder of the Islamic Republic, in his book “Islamic Government,” defines prostitution as the activities of young people having fun, drinking, just mingling and having a good time. In the same treatise, he strongly advocates the punishment of 100 lashes and stoning to death in public for adultery.
First, they went after sex workers. People like the famous Ms. Zaboli in Kerman and the women who worked for her were stoned to death. Many prostitutes were executed in Tehran and other cities, and their names mentioned on the front page of the newspapers for public awareness. In the same early days, the homes of prostitutes in Tehran’s red-light district (called ‘shahr-e-no’) were set on fire by Hizbollahi fanatics with the support of the mullahs who gained power a few days later.
Acid Attacks
Regarding the state policies encouraging femicide, we should mention acid throwing in public spaces. Many times, acid was splashed on the faces of women without hijab in the streets. The authorities took no serious action to root out acid-splashers’ networks, some of which were linked to Friday imams.
The Islamic parliament also supported these vigilantes with plans such as “the Bill to Support Those Who Command Right and Forbid Wrong” (namely the fanatic vigilante) or the bill to “protect the privacy of hijab and chastity.”
The most famous episode was Isfahan’s acid attacks in September and October 2014. During those acid attacks, at least four young women were disfigured, and one eventually died. The number of acid attack victims in Isfahan was estimated to be 15, all young women. The acid attacks were carried out with the explicit encouragement of Isfahan’s Friday imam and during congregational prayers and were carried out systematically.
Honor Killings
The theocratic state in Iran facilitates honor killings and provides legal frameworks in support of those killings. The problem is not only the prominent role of “honor and chastity” in traditional communities. More importantly, the problem lies in a complex sharia-based legal structure that constantly reminds us that women’s lives are of little value. They could easily be murdered for infidelity and disobeying. A father, grandfather, and husband have the right to kill them and get away with it by paying off ‘dia’ or blood money. The same with exacting injuries, blinding, breaking the limbs and skull, paralyzing, etc. And the blood money for women is half that of men.
Articles 220, 300, 301, 302, and 630 of the Islamic penal code in Iran are permissive when men commit honor killings. They require minimum punishment if the men deem their wives or daughters corrupt, including husbands who consider their wives adulterous or fathers whose daughters have got a boyfriend against their will.
In one case, Romina Ashrafi’s father had consulted a lawyer and weighed the criminal consequences of his action, and then, knowing that he would not be punished severely, killed his 14-year-old daughter with a machete.
“Prostitution” is the Code Word for the Presence of Women without Hijab in Public Spaces
So, from the first year, we saw that the Shi’ite theocracy in Iran defined the fight against “prostitution” as an essential part of its identity. “Prostitution” was a code name for the presence of modern non-hijabi women in the public space. They started lynching those whose sexual behavior did not conform to Islamic standards formalized in criminal law.
Control of women’s sexuality became the business of the clerical state and was codified in the legal system, including laws regarding stoning and retribution for honor killings, and hijab. In the law and the imagination of the system, any violation of the boundaries of male ownership of women’s bodies was called “prostitution.”
Women’s freedom of sexual choice, or “prostitution” in a theocratic society, is not just a crime like theft or murder. It is a crime that corrupts and stinks the body of the community, and its punishment should be like purification rituals such as the collective bath for believers. Stoning is a cleansing ritual a bloody, violent, cleansing ritual.
They bury the accused in the ground up to their chest. Then, shouting ‘Allah-o-Akbar,’ the pious men throw stones at the victim’s face for hours from a few steps away. According to Sharia law, “Stones should not be so big that they quickly knock the person unconscious, and not so small that they only cause minor injuries.”
The crime of “adultery”(زنای محصنه) is considered a part of God’s law. Even when a private plaintiff refuses to pursue the case, “God’s Verdicts” (‘hodud-e-Allah’) must be implemented.
There are no exact statistics on the number of those who were stoned to death in Iran. This policy was implemented for two and a half decades until 2003. That year, under the pressure of European governments, the IRI paused the practice of stoning, but it was not stopped completely. In 2007, they carried them again on several occasions in Mashhad.
Hijab, therefore, was not a dress code. It was an external sign of a femicidal system. State jurisprudential murders were consistent with classical fascism. It was to defend the sanctity of home and family as the backbone of society. The state system that emerged from the revolution saw the Islamic community as members of one single family (امّت) under the guardianship of the holy father.
From the beginning, the Islamic Republic paved the way for femicidal policies by dividing women into two groups: chaste women and corrupt women. The current revolutionary movement in Iran wants to end this. And to end it, it must overthrow it, to finish off the Islamic republic of femicide in the name of woman, life, and freedom!
November 15, 2022
بخش پاسخ‌ها بسته است