تخریب خاوران، تخریب حافظه جمعی
در ۲۳ خرداد ۱۴۰۱ (۱۳ ژوئن ۲۰۲۲)، منصوره بهکیش دیداری داشت با دکتر جاوید رحمان گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران تا درباره‌ی کشتارهای دهه‌ی شصت شمسی در جمهوری اسلامی و سرگذشت گورستان خاوران با او گفتگو کند. این دیدار در یک گردهمایی با موضوع «حقوق بشر و دین» در «ترینیتی کالج» شهر دوبلینِ ایرلند رخ داد. خانم بهکیش فعال حقوق بشر و از بازماندگان قربانیان دهه‌ی شصت است که هفت عضو خانواده‌ی خود را در زمان اعدام‌های دسته‌جمعی زندانیان عقیدتی و سیاسی از دست داد.
چند روز قبل از دیدار با دکتر رحمان، خانم بهکیش با کمک جمعی از دادخواهان خاوران داخواستی در سایت «دادخواست» به چاپ رساندند که مضمون آن تخریب گورستان خاوران به دست جمهوری اسلامی بود. متن این داخواست که بیش از هفتصد نفر آنرا امضا کرده بودند در این دیدار به جاوید رحمان داده شد. پلتفرم «دادخواست» سال گذشته دادخواست دیگری نیز به چاپ رساند که در آن نزدیک به پانصد امضاکننده به جمهوری اسلامی اعتراض کردند چرا قصد دارد زمین خاوران را مکان دفن درگذشتگان آیین بهایی کند.
- دادخواست: تخریب و هر گونه دستکاری در گورستان خاوران را متوقف کنید! (۸ ژوئن ۲۰۲۲)
- دادخواست: حرمت خاوران را پایمال نکنید! (۲۶ آوریل ۲۰۲۱)
خاوران، در جنوب شرق تهران، محل دفن هزاران نفر از زندانیان سیاسی و عقیدتی است که در دهه‌ی شصت شمسی، به ویژه در تابستان ۱۳۶۷، مخفیانه و بدون نام و نشان اعدام شدند. از آن تاریخ تا کنون، خانواده‌های اعدامیان، به ویژه «مادران خاوران» هر ساله در این محل مراسم یادبود فرزندان به خاک‌افتاده‌ی خود را برگزار می‌کنند، جوانانی که هرگز چگونگی و زمان اعدام و محل دفن هریک از آنها اعلام نشد. در سال‌های اخیر، جمهوری اسلامی دست به تخریب تدریجی خاوران زده است.
منصوره بهکیش خطاب به جاوید رحمان گفت، «چرا خاوران و دیگر گورهای بی‌نام و نشان در سراسر ایران را مدام تخریب می‌کنند؟ چرا خانواده‌هایی که به دنبال کشف حقیقت و برقراری عدالت هستند را مدام سرکوب می‌کنند و مورد اذیت و آزار قرار می‌دهند؟ و چرا این موضوع مهم در گزارش شما نیست؟»
خانم بهکیش گفت در این چهل سال هر سنگی که بازماندگان در گورستان خاوران گذاشتند، هر گُل و نهالی که به یاد عزیزانشان کاشتند به دستور رژیم ویران شد.
خانم بهکیش گفت، «در فاصله ۲۰ تا ۲۷ دی ۱۳۸۷، گورستان خاوران را با بولدوزر زیر و رو کردند و ما هنوز نمی‌دانیم که بقایای استخوان‌های عزیزان ما، به ویژه آن‌هایی که در گورهای جمعی دفن کرده بودند را برداشته اند یا نه . . . حکومت در این‌مدت بارها جامعه بهایی را تحت فشار قرار داد تا فوت شدگان خود را بر روی گورهای جمعی عزیزان ما در خاوران دفن کنند . . . سال گذشته بار دیگر نیروهای امنیتی با حفر ۱۰ گور بر روی گورهای جمعی خاوران، به شهروندان بهایی فشار آوردند که فوت شدگان خود را در این گورها دفن کنند. اما ما خانواده‌ها و جامعه بهایی اعتراض کردیم و توانستیم جلوی آنها را بگیریم. یک ماه پیش نیز دیوار قدیمی خاوران با میله‌های بر روی آن و در اصلی خاوران را تخریب کردند و یک دیوار بتنی بلند مانند دیوار زندان به جای آن نصب و گورستان را کاملاً از دنیای بیرون جدا کردند. علاوه بر آن چندین دوربین پایه بلند مانند دوربین بزرگراه‌ها در داخل و خارج از خاوران و جلوی گورستان بهایی‌ها نصب کرده‌اند. ما می‌دانیم که قصد آنها اِعمال کنترل و فشار بیشتر برای ایجاد ارعاب و آزار، تهدید و سرکوب خانواده‌هاست تا بتوانند ما را ساکت کنند.»
حرمت خاوران نباید پایمال شود! به خیالِ خام فاتحانِ این چهار دهه نکبت، زمین خاوران فقط مکان دفن استخوان‌های بی‌نام و نشان بوده‌است، زمینی لعنت‌شده برای بی‌دین‌ها و بددین‌ها! خاوران مزار عزیزان «خانواده‌های خاوران» است، حق انسانی و شهروندی این خانواده‌هاست که به حریمِ دلبندانِ به خاک‌وخون افتاده و زیرخاک خفته‌ی آنها تجاوز نشود!
خاوران یک آرامگاه معمولی نیست، فشرده‌ی تاریخ درد و نسل‌کُشی و بی‌عدالتی است که گورهای جمعی و بی‌نشان، خاک آن را حرمت بخشیده است. خاوران حافظه‌ای است که نباید پاک شود، شهادتی است که نباید خفه گردد.
تیم دادخواست
◄ متن انگلیسی
Destruction of Khavaran, Destruction of Collective Memory
On June 13, 2022, Iranian human rights activist Mansoureh Behkish met with Dr. Javaid Rehman, the UN special rapporteur on human rights in Iran, to discuss the massacres of the 1980s in the Islamic Republic and the history of the Khavaran cemetery. This meeting occurred at a “Human Rights and Religion” gathering at Trinity College, Dublin, Ireland. Mrs. Behkish lost seven family members during the mass executions of political prisoners in the 1980s in Iran.
A few days before the meeting with Dr. Rehman, Ms. Behkish, with the help of a group of Khavaran petitioners, published a petition on the Daadkhast website, the subject of which was the destruction of the Khavaran cemetery by the Islamic Republic of Iran. The text of this petition, signed by more than seven hundred people, was given to Javaid Rehman in this meeting. Daadkhast platform published another petition last year in which nearly five hundred signatories protested to the Islamic Republic of Iran for its intention to make the land of Khavaran a burial place for the deceased of the Baha’i faith.
- Petition: Stop the Destruction of Khavaran Cemetery! (June 8, 2022)
- Petition: Don’t Trample on the Dignity of Khavaran! (April 26, 2021)
Khavaran, in the southeast of Tehran, is the burial place of thousands of political prisoners who were executed secretly and anonymously in the 1980s, especially in the summer of 1988. From that date until now, the families of the dead, especially the “Mothers of Khavaran,” hold a memorial ceremony for their fallen children in this place every year, young people whose execution date and exact burial location were never announced. In recent years, the Islamic Republic has gradually destroyed the Khavaran graveyard.
Mansoureh Behkish said to Javaid Rehman, “Why do they keep destroying Khavaran and other nameless and unmarked graves all over Iran? Why are the families who seek to discover the truth and establish justice constantly harassed? And why is this not an important issue in your report?”
Ms. Behkish said that in the past forty years, every tombstone the survivors left in the Khavaran cemetery and every flower and sapling they planted in memory of their loved ones were destroyed by order of the Islamic regime.
Ms. Behkish said, “Between January 9 and 16, 2009, Khavaran cemetery was bulldozed, and we still don’t know if they removed the bones of our loved ones, especially those buried in mass graves. . . During this period, the government repeatedly pressured the Baha’i community to bury their dead on the mass graves of our loved ones in Khavaran . . . Last year, the security forces once again dug ten new graves on top of the mass graves of Khavaran, forcing Baha’i citizens to bury their dead in those graves. But we, the families, and the Baha’i community protested and managed to stop them. A month ago, they destroyed the old wall and the main door of Khavaran and installed a high concrete wall like a prison wall in its place and completely separated the cemetery from the outside world. They installed several long-standing cameras, like highway cameras, inside and outside Khavaran and in front of the Baha’i cemetery. We know that they intend to exert more pressure to intimidate and harass families so that they can silence us.”
Khavaran’s dignity should not be violated! In the opinion of the rulers during these four decades of oppression, the land of Khavaran was just a place to bury nameless bones, a cursed land for those without religion! But Khavaran is the grave of the loved ones of Khavaran families. The graves of their loved ones buried in blood should not be encroached upon!
Khavaran is not an ordinary cemetery. It is a compact history of pain, genocide, and injustice, which has been honored by the unmarked mass graves. Khavaran is a memory that should not be erased, a testimony that should not be suppressed.
Daadkhast Team
*
بخش پاسخ‌ها بسته است